W imieniu Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Drogownictwa (OIGD), zrzeszającej aktualnie 156 firm z branży drogowej w Polsce, w związku z otrzymaniem od PRD NOWOGARD S.A. Listu Otwartego z dnia 11.06.2025 skierowanego do Pana Premiera, chcieliśmy się odnieść do problemów poruszonych w tym piśmie, a dotyczących całej branży drogowej.

PRD NOWOGARD S.A., wieloletni członek OIGD, jest w 100% polską firmą działającą na rynku drogowym, nie tylko w regionie zachodniopomorskim. Zagrożenie realizacji kontraktu dotyczącego odcinka drogi ekspresowej S3 Dargobądź – Torszyn, o którym wspomina autor Listu Otwartego, może prowadzić do problemów dla wielu polskich firm wykonawczych i podwykonawczych, w tym dostawców, w regionie, co budzi uzasadniony niepokój.

Ochrona polskich firm wykonawczych i polskiego rynku stanowi jeden z priorytetów rządu kierowanego przez Pana Premiera. Uważamy, że temat który poruszony został w Liście Otwartym jest istotny nie tylko ze względu na problem wskazany przez autora Listu na konkretnym kontrakcie, ale jest to istotny problem dotyczący całej branży, na wielu kluczowych inwestycjach drogowych w Polsce.

Kontrakty zawarte lub wyceniane przez Wykonawców na etapie składania ofert, przed wystąpieniem nadzwyczajnych zdarzeń jakimi z pewnością była pandemia koronawirusa i wybuch pełnoskalowej wojny na Ukrainie, najczęściej określają wynagrodzenie za ich wykonanie na poziomie nieadekwatnym do aktualnych kosztów ich realizacji i często ich wykonanie z takim wynagrodzeniem pociąga za sobą ryzyko rażącej straty u wykonawcy, a nawet jego upadku. By przeciwdziałać takim niekorzystnym następstwom okoliczności nie do przewidzenia w chwili zawierania umowy lub składania oferty Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad wprowadziła system automatycznej waloryzacji oparty o ustalone odgórnie limity oraz koszyki waloryzacyjne przewidziane dla odpowiedniego rodzaju umów. Ten system jest wartościowy i działa w przypadku zwykłych następstw nadzwyczajnych okoliczności spowodowanych wojną czy pandemią, jednak jest niewystarczający dla każdej sytuacji na każdym z kontraktów. W tych nadzwyczajnych sytuacjach, jak ma to najprawdopodobniej miejsce na kontrakcie, o którym mowa w Liście Otwartym, system waloryzacji ze sztywnie określonym limitem wysokości jest niewystarczający, by ochronić wykonawców przed rażącą startą i konsekwencjami prowadzącymi polskie przedsiębiorstwa do upadku. W takich sytuacjach koniecznym wydaje się podjęcie przez podległe Panu Premierowi jednostki, takie jak Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, indywidualnych negocjacji z wykonawcami, w tym w ramach postępowania mediacyjnego, mających na celu ustalenie rzeczywistych rozmiarów strat, ich przyczyn i znalezienia indywidualnego rozwiązania pozwalającego na dokończenie kontraktu przy uniknięciu rażącej straty dla wykonawcy. Z informacji przekazywanych nam przez zrzeszonych w Izbie przedsiębiorców wynika, że ten system waloryzacji, który miał być ułatwieniem dla szybkiego procedowania zmian wynagrodzenia na kontraktach, w sytuacjach szczególnych stał się pretekstem do nie podejmowania przez Zamawiającego rozwiązań wykraczających poza ten sztywny limit.

Wskazujemy, że takie podejście jest niekorzystne dla branży, a podjęcie rozmów na konkretnym kontrakcie z wykonawcą i znalezienie odpowiedniego rozwiązania, innego niż proponowanego w ramach waloryzacji systemowej, jest nie tylko możliwe i dopuszczalne przez prawo, ale nawet zalecane w opiniach wydanych przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych z dnia 24.03.2022oraz Prokuratorię Generalną z dnia 02.08.2022. Opinie te wprost wskazują, że w sytuacjach nadzwyczajnych zmiana wynagrodzenia kontraktowego w zamówieniu publicznym jest nie tylko dopuszczalna, ale nawet wskazana.

Mając na uwadze powyższe postulujemy, by w sytuacjach podobnych do opisanej w Liście Otwartym, jak również w tej konkretnej sytuacji, Ministerstwo Infrastruktury i Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, podejmowały się próby indywidualnego rozwiązania zaistniałego problemu, w ramach mediacji prowadzonych najlepiej przed mediatorem przy Sądzie Polubownym Prokuratorii Generalnej RP, gdzie można wypracować rozwiązania zapewniające z jednej strony terminową realizację kluczowych inwestycji, z drugiej zaś uwzględniające słuszne oczekiwania wykonawców w nadzwyczajnych okolicznościach.